نیسان آبی یا همان زامیاد ۲۴ در واقع نسل سوم و آخرین عضو وانت پیکاپ ژاپنی نیسان جونیور به حساب میآید که از سال ۱۳۴۹ توسط شرکت خودروسازی زامیاد وارد بازار ایران شد. نام تجاری جونیور به یک سری از وانت پیکاپهای تولیدی توسط شرکت ژاپنی نیسان گفته میشود که طی سالهای ۱۹۵۶ تا ۱۹۸۲ تولید میشدند.
نیسان جونیور در سه نسل به تولید رسید که هر کدام از آنها با کدهای به خصوصی نظیر B40، B42، B140 و… در بازارهای جهانی شناخته میشدند.
نسل اول نیسان جونیور (نیسان آبی- ۱۹۵۶ تا ۱۹۶۲)
نسل اول نیسان جونیور که با کد B40 شناخته میشد، از اکتبر سال ۱۹۵۶ میلادی به عنوان یک تراک میان سایز با قابلیت حمل ۱.۷۵ تن بار و سه مسافر پا به عرصه وجود نهاد. این نسل از جونیور که بعدا شامل دو مدل دیگر با نامهای B42 و B140 نیز شد، قوای محرکه خود را از پیشرانه ۴ سیلندر به حجم ۱.۵ لیتر دریافت میکرد که در ابتدا دارای ۵۰ اسب بخار قدرت بود اما بعدها و در مدل B42 قدرت آن تا ۵۸ اسب بخار افزایش یافت.
همچنین با آغاز دهه ۱۹۶۰ میلادی سری B140 وارد عرصه شد که از همان پیشرانه ۱.۵ متری نیرو میگرفت اما توان خروجی آن تا ۷۱ اسب بخار افزایش یافته بود؛ حداکثر سرعت نسل اول جونیور نیز در مدلهای مختلف به حوالی ۹۰ تا ۹۵ کیلومتر بر ساعت محدود میشد.
نسل دوم نیسان جونیور (نیسان آبی- ۱۹۶۲ تا ۱۹۷۰)
دومین نسل از خانواده جونیور (نیسان زامیاد) از ژانویه سال ۱۹۶۳ میلادی روانه میدان شد. این نسل در دو سری ۴۰ و ۴۱ پا به عرصه گذاشت و از نظر طراحی ظاهری نسبت به گذشته دچار تحولات بهروزتر و چشمنوازتری شده بود؛ همچنین هر یک از چرخهای این مدل دارای سیستم فنربندی مستقل بودند. در این سری از نیسانهای جونیور علاوه بر موتور ۱.۵ لیتری نسل قبل، یک پیشرانه ۱.۹ لیتری بنزینی نیز در صف تامینکنندگان قوای جونیور حاضر شده بود که توان خروجی آن تا ۸۵ اسب بخار افزایش یافته و حداکثر سرعت خودرو را به ۱۱۰ کیلومتر بر ساعت رسانده بود. مدتی بعد نیز یک پیشرانه ۲.۲ لیتری دیزلی برای این خودرو معرفی شد که توانایی تولید ۷۰ اسب بخار قدرت را دارا بود.
سری ۴۰ با ظرفیت حمل بار ۲ تن تا سال ۱۹۶۶ در خط تولید حضور داشت و از آن تاریخ جای خود را به سری ۴۱ داد؛ سری ۴۱ از لحاظ طراحی بدنه تفاوت چندانی با سری ۴۰ نداشت اما توان پیشرانه آن به ۹۲ اسب بخار افزایش یافته بود؛ بیشینه سرعت سری ۴۱ نیز به ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت میرسید. همچنین در این دوره یک پیشرانه ۶ سیلندر برای جونیور تهیه و تدارک دیده شد که توان آن برابر ۱۲۵ اسب بخار بود.
نسل سوم نیسان جونیور (۱۹۷۰-۱۹۸۲)
نسل سوم جونیور که در کشور ما همچنان روی مدار تولید قرار دارد، از سال ۱۹۷۰ میلادی وارد سبد محصولات شرکت نیسان شد. این خودرو که در قالب سری ۱۴۰ و ۱۴۱ به تولید میرسید، از ظاهر بهروزتری نسبت به نسل پیشین خود بهره میبرد. همچنین دو پیشرانه بنزینی و یک موتور دیزل قوای محرکه نسل سوم نیسان جونیور را تأمین میکردند. پیشرانههای بنزینی در دو حجم ۱.۶ و ۲ لیتری برای این سری از نیسان جونیور عرضه شده بودند که توان خروجی نمونه 2 لیتری آن معادل ۹۹ اسب بخار بود. ظرفیت حمل بار نسخه ۱.۶ لیتری نیز حدود ۱.۵ تن و برای مدل ۲ لیتری برابر ۱.۷۵ تن در نظر گرفته شده بود.
سری ۱۴۱ این نسل از نیسان جونیور که به عنوان رقیب تویوتا استات قلمداد میشد، از سال ۱۹۷۵ میلادی پا به عرصه گذاشت و از نظر طراحی ظاهری دستخوش تحولات چندانی نسبت به سری ۱۴۰ نشده بود اما پیشرانه ۱.۶ لیتری دیگر وجود خارجی نداشت و توان موتور دو لیتری آن نیز از ۹۹ به ۹۳ اسب بخار کاهش یافته بود تا برخی استانداردهای آلایندگی مورد نظر را تامین کند. با توجه به آن که تقاضا برای نیسان جونیور در اوایل دهه ۸۰ میلادی به حداقل رسیده بود و نیز به دلیل آنکه این خودرو یارای رقابت شانه به شانه با محصولات مشابه شرکت تویوتا را نداشت، بنابراین نسل سوم نیسان جونیور در سال ۱۹۸۲ برای همیشه از سبد محصولات گروه خودروسازی نیسان ژاپن حذف شد.
نیسان آبی در ایران
همزمان با به آخر خط رسیدن قطار نیسان جونیور در ایستگاه ژاپن، این وسیله نقلیه مسیر خود را به سمت ایران تغییر داد و از سال ۱۳۶۱ مهمان خطوط تولید شرکت سایپا شد. البته همانطور که پیشتر اشاره کردیم، نیسان جونیور قبل از آن و در سال ۱۳۴۹ توسط شرکت زامیاد وارد کشورمان شد و با نامهای نیسان جونیور ۲۰ و زامیاد ۲۴ به فروش رسید.
شرکت سایپا تولید نیسان جونیور را تا سال ۱۳۷۷ با پیشرانه ۲.۴ لیتری ساخت ژاپن و با نام سایپا ۲۴ ادامه داد. پیشرانه ژاپنی به دلیل کیفیت ساخت بالاتر، از دوام فنی بیشتر و استهلاک کمتری برخوردار بود. از سال ۱۳۷۷ تولید نیسان آبی تحت عنوان زامیاد ۲۴ مجددا به شرکت زامیاد سپرده و قسمت اعظم آن داخلی سازی شد.
نیسان آبی، نیسان زامیاد و زامیاد ۲۴ از جمله نامهای رسمی و غیر رسمی است که به این وانت پیکاپ متواضع، قدیمی و اقتصادی در ایران اتلاق میشود.